10 GHz saha denemeleri

 Selamlar herkese,

Geçtiğimiz bayram tatilini fırsat bilerek TA2SUA, TA2YGT ve TA9AAP ile beraber bir saha testi yapmaya karar verdik.

Ekipman olarak benim tarafımda

F6BVA'nın dizaynı olan bir 430-10 ghz transverter bulunmaktaydı. Kit olarak satın aldığım bu transverterı dizmek ve yapmak epey meşakatli olsa da birkaç ay önce tamamlamıştım. 

Cİhazın özelliklerine gelecek olursak TX'te 4dB civarı bir çıkış gcüne sahip. Hassas bir ayar yapsam 10 dB ye kadar çıkabilse de bana bu kadarı yeterli geldi.

RX tarafında yaklaşık 3-4 dB civarı bir Noise Fİgure'u mevcut. Bu biraz yüksek olduğundan ilave olarak alış tarafında bir de LNA kullandım.

F6BVA transverter

Biraz önce yazdığım gibi alıcı tarafındaki gürültü miktarını azaltmak ve daha iyi bir SNR değeri yakalamak için DU3T tasarımı bir LNA kullandım.

LNA 0.6dB NF e sahip olup waveguide için tasarlandığından girişinde bir de wr90-SMA adaptörü kullanmam gerekti.

DU3T LNA

WR90-SMA adaptörü

Aralarda kullandığım tüm coax patch kablolar digikey'den alınmış, kayıp miktarları ölçülmüş ve 10 GHz e uygun kablolar.

Tabii, TX / RX arasında geçişi sağlamak için bir sequencer, ayrıca tx/rx rf path'i seçmek için bir 18 GHz SMA RF Röle kullanmam da gerekti.

Bu cihazların beslemeleri için birkaç farklı stepdown güç kaynağı da ekledim.

Çıkış tarafının güçlendirilmesi için VK3XPD'den temin ettiğim eski KU band vericilerden çıkan bir amplifier kullandım. 17-18 dB gaini olan bu pA sayesinde yaklaşık 150mw güce kadar çıkabildim.

VK3XPD PA

Feed olarak I0JXX'in feed3 antenini kullandık.

Kullandığım 60 cm çanak ile bu frekansta kazancım yaklaşık 33 dB.

Yani 33+17+4 = 54 dB yaklaşık 250watt bir EIRP değerine ulaşmış oldum.

Karşı tarafta TA2SUA, yaklaşık 200 mw(23 dBm) çıkış gücüne sahip bir Kuhne 10 GHz transverter ve 40 cm çanak kullandı. Çanağın kazancı o frekansta 29 dB olup onun da toplam çıkış gücü 29+23 = 52 dB = 200 watt EIRP değerine ulaşmış oldu.

Ben ve Türker (TA9AAP)  Yapracık Şeyh Şamil camii bahçesinde yerleştim. Alper ve Yiğit ise Eskişehir sınırındaki Sarayköy mevkiine gitti. Aramızdaki mesafe 67.8 KM ve direkt bir LOS'a sahiptik.

Bu şartlarda telsizlerimizi 10.450.200 Mhz frekansına ayarladık ve birbirimizi direkt olarak duyduk. Antenlerin ayarları ile azıcık bir oynama sonrası sinyal seviyelerimizi S9+10dB civarına kadar çıktı. 

Önce CW, daha sonrasında SSB ile yaptığımız denemeleri FM görüşme ile sonlandırdık. Bu sırada her iki tarafta TA2YGT ve TA9AAP/2 de qso'larını gerçekleştirdiler.

Bir sonraki hedefimiz 100 km'nin üzerindeki mesafeler ve bununla ilgili yer arayışlarımıza da başladık bile.

Görüşmenin kısa bir videosu aşağıdaki linkte mevcut.

Yeni(Çok ta değil) bir dijital Mod.. Q65

 Selamlar,

HF dünyasından insanlar önce jt65 ile tanıştı, sonrasında FT8 ve FT4 ile zayıf propagasyon şartlarının olduğu zamanlarda düşük güçler ve kötü şartlar altında bile dünyanın uzak köşeleri ile haberleşmeyi sağladı.

Birçok radyo amatörü için bu beraberinde bir başka tartışmayı getirdi haliyle.. İnsanların SSB CW gibi modlardan neredeyse topluca dijital modlara geçişi akıllara QSOları bilgisayarlar mı yapıyor yoksa amatörler mi diye bir şüphe düşürdü ama, dijital modlar tam hızıyla devam ediyor.

Aslında Q65 çok ta yeni degil 2021 yılının başında yukarıda bahsi geçen modülasyonları yazan Joe Taylor'un özellikle 50 MHz ve üstü , tropo rain scatter, EME gibi zayıf sinyal ve saçılımların olduğu şartlarda çalışmak için geliştirdiği bir protokol. 

WSJT-X 2.4.0 versiyonundan itibaren de kullanılmaya başladı.

Genel kullanım detaylarını Quick Start linki altında bulabileceğiniz bu mod dediğim gibi VHF ve üzeri özellikle mikrodalga frekansları kullananların gitgide artan bir şekilde kullanmaya başladığı bir protokol.

Q65 5 alt modtan oluşmakta. A,B,C,D ve E modu. Temel olarka modlar arası fark daha çok farklı ton aralıklarından geliyor.

Kısaca Joe Taylor'un hangi frekans veya şartta hangi tip modulasyonu kullanmamız önerisi şu şekilde;

• Trans-Equatorial Propagation (TEP) on 50 MHz: 15C, 30C
• Ionospheric scatter on 50 MHz: 30A
• QRP ionospheric scatter on 50 MHz: 120E
• Ionospheric scatter on 144 MHz: 60C
• TEP on 144 MHz: 30B
• Troposcatter and rain scatter at 10 GHz: 60D
• Small-dish EME, 10 and 24 GHz: 120E
• Other EME: 50, 144 MHz 60A; 432 MHz 60B; 1296 MHz: 60C; 10 GHz: 60D

* K5ND'nin sayfasından alınmıştır.

Değişik zaman aralıklarında çalıştırmak ise aşağıda göreceğiniz kadar düşük sinyallerin decode edilebilmesini sağlamaktadır.

• 15 seconds, -22.2 dB SNR, with a priori (AP) decoding -23.7 dB SNR.
• 30 seconds, -24.8 dB SNR, with AP decoding -26.6 dB.
• 60 seconds, -27.6 dB SNR, with AP decoding -30.2 dB.
• 120 seconds, -30.8 dB SNR, with AP decoding -32.5 dB.
• 300 seconds, -33.8 dB SNR, with AP decoding -37.4 dB.

WSJT-X programında gelen bir sinyalin çözme işlemi gerçekleştirilirken (aşağıdaki ekran çıktısında görebilirsiniz) yanında yazan Q kodlarının anlamı ise şu şekildedir;

• Q0: Bu, ek AP bilgisi kullanmadan elde edilen bir çözme kodudur.
• Q1: Bu genellikle AP'nin mesajı CQ çağrısı olarak çözmesi anlamına gelir, DX Çağrısı ve Grid bilgisi AP tarafından bilinmemektedir.
• Q2: AP, sizin çağrı işaretinizi AP bilgisi olarak kullanmış, ancak DX Çağrısı veya Grid hakkında herhangi bir varsayım yapmamıştır.
• Q3: AP, çözme işlemi için hem sizin çağrı işaretinizi hem de DX Çağrısını AP bilgisini kullanmıştır. İki çağrıyı tanımladıktan sonra, grid lokatörü, sinyal raporu, '73' gibi ek bilgileri arar.
• Q32: İki iletimin ortalaması alındıktan sonra bir Q3 çözmesinin elde edildiğini belirtir.

Aiağıdaki ekran çıktısında, 10 GHz bandında 130 cm'Lik bir çanak, bir adet LNB bias tee ve bir sdr alıcı ile DL0SHF'in Almanya'da çalıştırdığı 10 GHz beaconun sinyalinin çözümünü görmektesiniz.

10 GHz bandında genelde Q65D kullanılırken, DL0SHF küçük istasyonların da çözümlemesi için ay doğuşundan batışına kadar otomatik olarak 10.368.025 Hz'ten Q65E ve CW yayınlarını dönüşümlü olarak yapmakta.

Bu frekansta aydan saçılma çok yüksek olduğu için 144 MHz teki gibi JT65 tarzı protokoller çok sağlıklı çalışamamakta.

10 GHz Rainscatter ve Doppler etkisi

 Şu an 10 ghz beaconu evime kuş uçuşu 15 km uzaklıkta iş yerimin çatısında yer alıyor. 

Benim direkt bir görüşüm olmadığı için evden sinyali alabilmek için hem benim evimi hem de iş yerimi gören yüksek bir binaya doğru antenimi çevirmiş durumdayım. 

Normalde sinyali buradan duyuyorum.

Biraz önce Ankara'daki şiddetli yağmur sırasında etkilerine bakmak için dinleme yapayım dediğimde aşağıdaki gibi bir görüntü ile karşılaştım.

Ekranın sol tarafındaki görüntü benim binadan yansıma ile duyduğum gerçek sinyal, oldukça zayıf. Ama yine de okunabilir.

Sağ taraftaki ise çok daha güçlü ve çok geniş bir sinyal.

Bu sinyal yağmur damlaları tarafından yansıtılan hatta yansıtılmakla kalmayıp her bir yağmur damlasının anten gibi davranıp güçlendirdiği sinyal.

Peki niye böyle geniş ve dağınık görünüyor derseniz...

Her bir yağmur damlası 10 ghz bandının 1/8 i büyüklüğünde olduğundan birer saçılma noktası olarak çalışıyor.

Ancak bu yağmur damlaları farklı hızlarda yeryüzüne doğru da düştüğü için her birinin hareketten dolayı bir doppler etkisi var. Tıpkı uzaktan yaklaşan bir ambulansın siren sesinin size yaklaşırken tizden normale, uzaklaşırken ise normalden basa dönmesi gibi, radyo dalgaları da hareket sırasında frekansta kaymaya sebep oluyor.

Buradaki gerçek ve doppler sinyallerin frekans farkı ise 1 mhz civarında..

Bunu 

https://www.omnicalculator.com/physics/doppler-effect  adresindeki hesaplayıcıda yerine koyduğumda

f = f₀(v + vr)/(v + vs)

formülüne göre

yaklaşık 50 km/h bir hız bilgisi elde ettim.

Yağmur damlaları normalde 30km civarı bir hıza sahip olabiliyor. Muhtemelen buradaki fark damlaların rüzgar ile daha farklı hızlarda hareket etmesinden kaynaklı olabilir diye yorumluyorum.

Tabii spectrumda çok daha yakın noktalar da silik te olsa mevcut. Yani çok daha yavaş damlalar da görünüyor. Amatör radyo ile meteroloji'nin hatta basit bir yağmur radarının çalışmasını da böylece yapmış oluyoruz.

10 GHz yeni rekor 100km

 Daha önce nasıl daha uzaklar ile deneme yaparım diye araştırırken, heywhatsthat ve radiomobile  sitesinden yaptığım değerlendirmeler sonucu Çankırı Eldivan Dağı (1800 rakım)  ile benim ev arasında, minik miniminnacık bir aralıktan bir LOS olduğunu gördüm. Evin yanındaki tepe iki hemen yanındaki bina arasında daracık bir alan o bölgeyi görüyordu bilgisayarın söylediğine göre..

Aşağıdaki resimde görünen kahverengi çizginin diğer ucu test yaptığım yer..Binadan birkaç metre açıklıkla geçiyor.

Baktım orada bir TRT vericisi de var. E dedim yol da vardır..

Epey süredir oraya gidip bir LOS testi yapmak ta aklımdaydı.

Pazar günü hadi bakalım dedim bir arkadaşıma , gidelim. bakalım benim araba oraya çıkabilecek mi. Haritadaki gibi bir yolu var mı vs.. Çıktık yola

Benim evime yaklaşık 150 km araba yolu mesafesinde olan bu yer, google maps'e göre yaklaşık 2 saatlik bir yolculuk öne sürmekteydi. Aşağı yukarı o kadar zamanda da dağa ulaştık.

Yolu son 10km'si oldukça bozuk bir toprak yol. Bazı yerleri yağmur gibi etkilerden çukurlar kanallar ile dolu ama bir şekilde gidiliyor.

Zirveye çıktıktan sonra ağaçsız bir alanda (ki daha önce o alanın LOS içinde göründüğünü yazılımdan görmüştüm) durduk ve anteni çıkarıp bir SDR ve BiasTee ye bağladım.

SDR Console programını açtığımda hiç zorlanmadan beacon sinyalini duymaya başladım.

Karşı taraf omni directional olduğu için her yöne yayın yapmaktaydı. Bendeki anten de 40cm'lik küçük bir anten olduğundan 3dB açısı muhtemelen bu frekans için 8/10 derece civarındaydı. Bu yüzden sinyali bulurken hiç zorlanmadım diyebilirim.

Duyduğumuz sinyal maksimumda 25 dB civarına kadar çıktı.  Aşağıda hem SDR ekranındaki sinyal seviyesini hem de beacon QTH'i ile bulunduğumuz nokta arasındaki mesafeyi gösteren screenshotları görebilirsiniz.

Mesafe olarak 95.8KM hiç te kolay yakalanabilecek bir mesafe değil ama bu sinyal seviyesi ile çok daha uzak mesafelere rahatlıkla iletişim kurulabilir diye düşünüyorum.

10 GHz Beacon Uzak mesafe Testleri

 

Herkese merhaba,

Türkiye'de daha önce yapılmayan bir başka çalışma ile yine karşınızdayız.

Bir önceki 10 GHz Beacon yazımda anlattığım beacon'u güzel bir şekilde kutuladıntan sonra çatıdaki yerine yerleştirdim.

Şu an kendi evimin bulunduğu yerden testleri yapıyorum. Uzun süreli testlerden sonra belki çok daha geniş bir LOS (Line Of Sight) sahip başka bir lokasyona taşımam mümkün olabilir. 

Bir önceki yazımda basitçe beacon ne işe yarar niye kullanırız tarzı bilgiler ve nasıl duyarız tarzı birkaç bilgi vermiştim ama, özellikle nasıl duyarız kısmını tekrar açıklayayım.

10 GHz bandını duymak için gerekli ekipman:

1 adet LNB(Tercihen kristalli Octagon, MAC ya da daha da ideali BullsEye marka eger yoksa standart bir Uydu LNB'si.)

1 adet Bias-Tee devresi (Bir mercimek kapasitor, bir elle sarılmış bobin ve her iki tarafa uygun kablo,konektör)

1 adet SDR alıcı (RTL-SDR, Adalm Pluto, HackRF ya da 700 MHz civarında SSB /CW dinleyebilen analog bir alıcı)

SDR alıcı kullanılıyor ise bir de bilgisayar.

Hepsini birbirine bağlamak için ise ara kablolar, beslemek için 12V güç kaynağı vb.

Not: Mesafe biraz uzak ise bir adet te çanak kullanmak her zaman faydalı olacaktır. Biz bu denemelerde 40cm lik bir çanak kullandık.

Burada önemli bir ipucu Beacon yayını Horizontal yani yatay polarizasyonda.. Beaconu dinlerken antende konektör aşağı ya da yukarı değil yana doğru dönük olmalı böylece horizontal yani yatay dinleme yapmış olursunuz. Öbür türlü sinyali duymanız zorlaşır.

Evet.. Sıra geldi bugün TA2SUA yani Alper arkadaşım ile neler yaptığımıza.

Saat 10 gibi beni gelip aldı. Evden çıkmadna Beacon'un çaıştığına emin olarak evden ayrıldık.

Önce Polatlı istikametinde bir süre gittik. Sanırım 15km civarı bir uzaklıkta yolun kenarına çekip bir deneme yapalım dedik.

Ancak herhangi bir sinyal duyamadık. Daha sonra düşününce bunun sebebi beacon QTH ile bizim aramızda bize çok yakın dik bir tepenin bulunması. Sinyaller bize kadar ulaşabilecek şekilde kırılamıyor.

Sonra geri dönüp 10.2 km mesafedeki Yapracık Şeyh Şamil camii bahcesine gittik.

Burada cihazı açar açmaz sinyali duyduk.

Yükseklik eğrisinden görülebileceği gibi aramızda yaklaşık 5km mesafede bir tepe mevcut. 

Ancak buna rağmen çok kuvvetli bir şekilde sinyali duyabiliyorduk.

Bu videoda düzeneği anlatıyorum.

Burada ise, biraz daha denemelere devam edip arkada bir binadan yansıtma deniyoruz.

Buradaki denemelerimiz bittikten sonra bir sonraki hedefimize geçmeye karar verdik. Bu sefer hedef daha uzaklar. Ayaş tarafı. 

Biraz plansız bir çalışma olduğundan olup olmayacağna emin değildik. Olmaz ise, bir sonraki hedefimiz daha önce LOS çalışması yaptığım Pursaklar tarafıydı.

Ayaş'a geçerken tabii Sincan'da durup bir Karadeniz lokantası döneri yemeden olmaz dedik, yemekten sonra   cep telefonundan bulduğumuz bir dağ köyüne doğru yola devam ettik.

Yeni geldiğimiz nokta konum itibari ile Ankara'nın çoğu yerine hakim bir noktaydı.

Arkadaki puslu alan çok belli olmasa da Ankara.

Cihazı arabadan indirdik

Yere koyduk ve gücü açtık. O anda beacon sinyalini duymaya başladık.

Mesafeye baktık 30 km. Ama aramızda direkt bir görüş olmadığının da farkındaydık. 

Daha sonra yaptığım LOS analizinde de bu net bir şekilde belli oluyordu. Evimin hemen birkaç yüz metre yakınındaki tepe, 5 km ilerideki tepe, üstüne 8 km ilerideki tepe hepsi bize engeldi. Ama gayet okunabilir sinyal almayı başarmıştık.

Buradaki başarıdan sonra dedik artık dönme vakti.

Ayaş'tan Sincana doğru indiğimiz sırada, ya bu 10 ghz propagasyon şartları biraz daha esnekse.. Şuradan da bir deneme yapsak mı diye düşündük ve arabayı yolun kenarına çektik.

Cİhazı açtık ve ..... Beacon yine duyuluyor. Evet mesafe biraz daha yakın 28 km ama.. Aramızda dağlaar dağlar....

Soldaki Beacon'un olduğu bölge. Gördüğünüz gibi aramız tamamen bloke.Hatta Beacon'un bulunduğu yerden çok daha alçaktayız.Ama sinyal harika..

Bu kadar denemeden sonra eve dönme vaktidir diyip döndük.

Yaptığımız testler sonucunda elde ettiğimiz 10 GHz propagasyon şartları hakkındaki bilgiler ışığında başka lokasyonlar da belirlediğimiz gibi, bir sonraki çalışmada normalde sinyal duyamayan bölgelerden RainScatter yani yağmurdan yansıtma sayesinde sinyal alıp alamayacağımızı da test etmeyi planlıyoruz.

Unutmayın Ankara ve birkaç yüz km içerisinde bir bölgede yer alıyorsanız, yukarıda saymış olduğum ekipman ile sizin de bu beacon siynalini almanız hiç zor değil. Siz de kendinizi 10 GHz'in büyülü dünyasına dahil edebilirsiniz.

Beacon sinyalini duyduğunuzda locator ve mümkünse beacon kaydı ile beni bilgilendirebilirseniz ülkemizde 10 GHz bandının ilk adımlarını hep beraber atmış oluruz.

10 GHZ Beacon - İlk devreye alma

 Selamlar,

Epeydir hayalini kurduğum, mikrodalganın magic bandı 10 GHz bandında evde yaptığım denemelerin ardından, beklediğim slot antenim de gelince hemen hızlıca bir test yapalım dedim.

PE1RKI tarafından üretilmiş olan 20 slot Anten

    Anten ve beacon devresi arasında geçici olarak semi-rigid bir kablo kullandım. 12V bir adaptör ile beraber hemen çatıya koydum. Gücü verdim. 

Evin ters tarafında bulunan çanak antene bağlı olmayan ve yere doğru bakan bir uydu LNA'sında sinyali +60dB olarak görünce işte dedim herşey hazır.

Hemen TA2SUA ile iletişime geçip frekansı verdim.

Beacon frekansımız Türkiye'de 3 cm bandı için yasal olarak izin verilmiş olan 10.451.800

Beacon CW yani mors sinyali olarak çağrı işareti ve locator bilgisini sürekli yayınlayacak şekilde ayarlandı.

TA2SUA ile aramız yaklaşık 6.3 km ve aramızda direkt görüşümüzü engelleyen bir tepe de mevcut. Denemeyi yaparken kullandığı pencere benim yönüme mi bakıyor bilmiyorum ama aşağıda hem harita hem de TA2SUA nın çektiği videoları paylaşıyorum.

Yükseklik eğrisinin sağ tarafı benim lokasyonum sol tarafı ise TA2SUA'nın bulunduğu yer. 

TA2SUA 'nın dinleme anteni :)

Peki dinlemek için ne lazım ya da menzili nedir gibi sorulara gelecek olursak,

Dinlemek için en basitinden bir RTL-SDR ya da 700 mhz civarında SSB dinleyebilen bir receiver lazım.

Bir tane LNB ve bu LNB'yi besleyecek bir bias-tee devresi lazım. 

Aslında birebir bu setup Oscar-100 uydusunu dinlemek için gerekenle aynı.

Elinizde denemek için QO-100 uydusunu dinyelecek bir setup var ise bu beacon'u da duyabilirsiniz.

Menzili nedir derseniz, şehir içinde muhtemelen 20-30 km'ler civarı dinleme rahatlıkla yapılabilir. Hatta direkt görüş olmamasına rağmen bu frekans bina köşesinden, dağdaki kayadan , yağmur damlalarından , kardan buluttan uçaktan yansıyabildiği için birkaç yüz km ye kadar duyabilmek mümkün oluyor.

Hatta deneme yapanlar bunu pasif radar gibi de kullanabilirler.

Aslında bundan sonrası beacon devrede iken  Türkiyedeki radyo amatörlerinin bu frekansın propagasyon şartlarını merakı ve kendilerince denemelerine bağlı.

Ayrıca unutmayın ki Beacon dinlemek te qsl kartı istemek için bir sebeptir. 

Beacon'u duyduğunuzda duyduğunuz locator, çağrı adınız (yoksa SWL kodunuz) ile bana ulaşır iseniz, QSL kartınızı derhal gönderirim.

10 GHz Slot Anten Çalışması

 Yüksek frekanslarda omnidirectional olarak (beacon gibi projeler için) sıklıkla kullanılan anten tiplerinden biri slot anten'dir.

Bu antenler bir dalga kılavuzu (waveguide) üzerinde açılan yarıklar (slotlar) ile oluşturuluyor.

Aslında tek bir anten değil, her bir yarığın ayrı ayrı çalışması ve birbiri ile stacklenmesi ile yapılan bir anten türü olarak özetleyebiliriz.

Burada bulunan yarıklar dikey olmasına rağmen bu anten horizontal polarizasyonda çalışmaktadır.

Özellikle 10 GHz gibi oldukça yüksek frekanslarda üretilen bu antenler yüksek biğr hassasiyetle üretilmelidir.

Internette 1.2 ya da 2.4 GHz bandları için üretilmiş örneklerine de sıklıkla rastlanılmaktadır.

Buradaki linkten waveguide-slot-calculator excel dosyasını kullanarak kendi kullanacağınız frekans ve slot sayılarına göre istediğiniz bir antnei tasarlayabilirsiniz.

Biraz önce de bahsettiğim gibi bu anten aslında bir gövde üzerine yapılmış birden çok antenden oluşmaktadır.  Antenin frekansını belirleyen en önemli unsurlardan biri kullanılan waveguide'ın ölçüleridir.

 Fazla detaya girmek istemsem de genel olarak yukarıdaki şekilde görünen a uzunluğu waveguide'ın cutoff yani kullanılabilir frekans aralığını belirlerken b ölçüsü ise antenin TE mi TM mi çalışacağı ile ilgili yeri belirler.  Bu konuda en iyi verimi elde etmek istiyorsanız, kullanacağınız frekans aralığına uygun bir waveguide ölçüsünü baz alarak buna uygun aluminyum ya da pirinç bir profil ile bu anteni yapabilirsiniz. 

Ancak el veya basit alet edevat ile bu anteni üretmek oldukça zor olacağından en iyisi bu anteni bir cad programı ile çizmek ve bir lazer/cnc atölyesinde üretmek olacaktır.

ben 10.396 GHz bandı için 2x8 slotlu bir tasarım yaptım. Bunun da dosyalarını (hem dxf hem de pdf olarak) paylaşıyorum. Anten için kullanmayı düşündüğüm profil 25x15mm profil. Eğer bulaiblir isem pirinç, bulamazsam aluminyum ile yapacağım. 

Belki birlerine yardımım dokunur.

Saygılarımla.

Anten pdf ve dxf dosyaları

PE1KRI üretimi antenler.

10 GHz EME çalışması

 Selamlar,

Çalışmalarımı takip eden istasyonlar epey bir süredir EME ile uğraştığımı biliyorlardır.

Bildiğiniz gibi 144 Mhz (2 metre) bandında bu çalışmalarımı yürütüyorum.

Ama uzun zamandır hayalini kurduğum çalışma bir de bu işi 10 GHz bandında yapabilmek.

Bunun ile ilgili olarak bir süredir cihaz toplama ve altyapı çalışmalarım devam ediyor. İlk olarak bu amaçla bir 120 cm'lik çanak anten almıştım.

Her ne kadar EME ye uygun olmasa da bulleye bir LNB de edinmiştim. Bunu hem QO-100 uydusunu dinlemekte hem de ileride lazım olursa 10 GHz bandında kayma olmadan dinleme yapabilme amacıyla almıştım.

Yine bu yolda 20W lık ta bir PA satın aldım. eksiklerim hala bu frekansa uygun bir LNA ve en önemlisi bu frekanslarda çalışabilecek bir transverter edinmek ki bu yolda da çalışmalarım devam etmekte.

Neyse başlangıç noktası her zamanki gibi önce dinlemek...

İşin nispeten basit tarafı. 

Ama yine de yazıldığı kadar kolay da değil. 

Çünkü bu frekanslarda çalışırken anteninizin aya +/-1 derece açı ile bakıyor olması gerekiyor. 

Öncelikle frekansımdan emin olmak için QO-100 uydusunun beaconuna göre RTL-SDR'min frekansını kalibre ettim.

Daha sonra QO-100 için kullandığım çanak antenimi göz kararı elimle aya doğru hizaladım. Bu akşam şansıma bulutsuz bir akşam olduğundan işim daha rahattı. 

Bunun peşinden alt katta bulunan bilgisayarımda SDR-Console yazılımı çalıştırdım. Sanal ses kartı ile (virtual audio cable) sdr console yazılımının ses çıkışını WSJT-X yazılımıma bağladım. Ve frekansını 10.368.025 MHz e ayarladım

WSJT-X te modülasyon olarak DL0SHF'in yayın yaptığı Q65-60E  60 Sn olarak seçtim.

Sonra cep telefonumdan bu bilgisayara remote olarak bağlanıp balkona çanağın yanına geçtim. 

Çanağın koluna bağladığım inclinometre ile elevation ayarını yaptım. Hemen peşinden çanağın altına doğru eğilip ay ile merkezledim. Bu sırada gözüm telefonda görebileceğim bir sinyal arıyordum.

Aşağı yukarı sağa sola derken ekranda bir yerlerde belli belirsiz bazı çizgi ve noktalar gördüm ve beklemeye başladım.

Bir süre sonra WSJT ekranında o heyecanla beklediğim decode edilmiş çağrı işaretini görmüştüm.

Üstteki 2m yazan yerler sizi yanıltmasın. programda heyecandan frekans seçmeyi unutmuştum. Son iki decode sırasında bunları da ayarladım.

10 GHz 2 metre bandından aydan yansıtmada da oldukça farklı.

2 metre bandından yaginizden çıkan yaklaşık 30 derecelik sinyal ayın tamamına çarpıp oradan yansır iken, 10 GHz te yukarıda yazdığım gibi bu açı genelde 1-2 dereceyi geçmiyor. Bu da sinyalin ayın ortasında küçük bir alana çarpmasını sağlıyor. 

Tabii dalga boyumuz da oldukça küçük olduğundan sinyal ayın yüzeyindeki her çukur ve yükseklikten farklı açılarda yansıyor ve bu da oldukça güçlü bir saçılmaya sebep oluyor. 

Bu yüzden sinyalleri 2 metredeki gibi kalın ve düz bir çizgi gibi görmek yerine saçılmış belli belirsiz bir sinyal olarak görebiliyoruz. 

Ancak decode değerleri oldukça farklı. Bu kadar zayıf gördüğüm bir sinyalin -8 dB kadar güçlü çözülebilmesine oldukça şaşırdım. 

Ayrıca aynı sıralarda EME chat sayfasında italyan bir amatörün raporunun da -4 dB oluşu ilginçti. 

Çünkü bu amatörün hem 180cm'lik bir çanağı vardı hem de bu frekansa uygun bir LNA'sı ve transverteri mevcuttu. Benim gibi 20 dolarlık bir cihaz ile çözmek yerine yüzlerce dolar verdiği bir ekipman kullanmaktaydı.

Sonuç olarak yine bir ilki başarmanın haklı gururunu yaşıyorum. Bir sonraki hedef aydan yansıtmak ve becerebilir isem kendi echo'mu da duyabilmek. Ama öncelikle yüksek hassasiyete sahip bir anten rotor sistemi kurmam gerekecek. 

 

10 GHZ Çalışmaları Yeni Rekorumuz

 26 Eylül 2021 tarihinde TA2SUA'nın mekanından yeni bir deneme yaptık. Dürbünle zor gördüğümüz Yapracık bölgesi ile aramızda acaba olur mu diyerek bir deneme yaptık. Denemeler sırasında TA2YGT da bize destek verdi kendisine de ayrıca teşekkür ederim.

En başta antenleri karşılıklı tutturmak biraz sorun olsa da (Hatta ilk açtığımda hiç sinyal duyamadığımdan bir an ümitsizliğe kapılmıştım) sonunda güzel bir kalibrasyon ile çok başarılı bir test gerçekleştirmiş olduk.

Bu sefer yaptığımız mesafe 34.5KM.

Denemeden birkaç resim ve her iki istasyondan alınmış bir kayıt paylaşıyorum. Seyretmenizi öneririm. Ses kalitesi gerçekten inanılmaz.

Denemelerimiz devam edecek :)

10 GHz çalışmaları teknik detaylar.

 Bu yazımda HB100 modülü kullanarak çalışmayı düşünen arkadaşlar için  daha armut piş ağzıma düş tarzı bir yazı hazırlayayım dedim.

Teknik özelliklerden bahsedecek olursak HB100 modifiye edilmeden 10.525 Ghz frekansında 15 dBm (0.03watt) üreten maksimum 5.25volt beslemeye kadar dayanabilen bir cihaz. 5.25V 'un üzerinde cihazınız yanacaktır. Üzerinde iki adet TX iki adet RX patch anten mevcut. Normalde TX'ten gönderdiği sinyalin yansımasını RX tarafından duyup, IF portundan bir output sinyali vererek cihazın önünden geçen bir şey olup olmadığını algılayabilmekte. Ama biz farklı bir amaçla kullanıyor olacağız. 

Bizim kullanımınız için genel bağlantı şeması şu şekilde.

Alıcı Bağlantısı

Verici Bağlantısı

Yukarıda delinmesi işaretli parçayı bulmak için önce devrenin üzerindeki shield'ı sökün, tam DRO'nun (devre üzerindeki beyaz seramik parçası) üzerine gelecek şekilde delin. Bu işlem radar modülünün 10.525GHz frekansından amatör band olan 10.400'lü frekanslara inmesini sağlayacaktır. Gerekirse bu kısma bir somun ve vida ekleyerek frekansı ayarlanabilir yapabilirsiniz. Bu arada bazı HB100 modüllerinde bu kısımda zaten bir delik bulunuyor. Deliğin çapını genişletmek te frekansı düşürüyor.

Audio Modülasyon Devresi

Yukarıdaki devreye benzeyen başka bir devre de, biraz daha kompleks olsa da F6HCC'nin sayfasından aldığım aşağıdaki devre. Bu devrenin avantajı besleme voltajını da değiştirerek gerekirse çıkış frekansını da ayarlayabilmeyi sağlıyor.

Ben yukarıdaki devreyi kullanıyorum.

Bunun yanında HB100 ile ATV yayını yapanlar da mevcut. Bunun için örnek bir devre çalışması şu şekilde,

PE1RKI  ATV Devresi

ATV çalışması ile ilgili ayrıntılı bilgi ve HB100 ile ilgili yapılan başka modifikasyonları http://home.deds.nl/~knol/HB100/  adresinde bulabilirsiniz.

HB100 modülünü aşağıdaki resimde göreceğiniz gibi LNB ile beraber LNB'nin önünü tam kapatmadan bağlayabileceğiniz gibi, iki ayrı çanak ile de kullanma imkanı var.

Kullanım sırasında birbirini enterfere etmemek ve LNB'nin sature olmasını engellemek amacıyla bir PTT düğmesi yapıp bununla HB100'ün beslemesini açıp kapatmakta fayda var.

Yani, konuşulacağı sırada HB100'e voltaj vermek, dinlemede ise tamamen kapatmak oldukça fayda sağlıyor.

HB100-LNB Montajı

LNB ile SDR arasında zayıflatıcı (attenuator) kullanmak faydalı olacaktır.Tavsiyem 20dB bir attenuator kullanılması. Aksi takdirde LNB den gelen sinyal çok güçlü olduğundan SDR'yi biraz sağırlaştırıyor.

Aynı şekilde SDR yerine 700 MHz te WideFM ya da BroadcastFM dinleme yapabilen bir telsiz de işinizi görecektir. SDR nin avantajı spektrumda karşı tarafın sinyalini daha rahat görebilmektir.

HB100'ün montajı sırasında TX anteninin LNB merkezine yakın yerleştirilmesi ve polarizasyonu önemli.

5V pininin altındaki iki adet kare TX antenleri, diğer taraftaki iki kare ise RX antenleri. Burada bizim ihtiyacımız olan TX tarafı olduğundan LNB'nin nüne gelecek antenleri TX anteni olarak seçiyoruz.

LNB yere 90 derece açıda çalışacak olup (12V besleme ile Vertikal pol çalıştığından anteni çevirerek horizontal olmasını sağlıyoruz) HB100 ise TX antenleri yere dik olacak şekilde yerleştiriliyor.

F6HCC'nin blogundan alınmıştır. HB100-LNB Yerleşimi

Bundan sonrası sizin deneysel çalışmalarınıza bağlı.

Herkese ucuza 10 GHz imkanı sağlayacak bu çalışmayı umarım yapacak arkadaşların sayısı çoğalır.