26 Eylül 2021 tarihinde TA2SUA'nın mekanından yeni bir deneme yaptık. Dürbünle zor gördüğümüz Yapracık bölgesi ile aramızda acaba olur mu diyerek bir deneme yaptık. Denemeler sırasında TA2YGT da bize destek verdi kendisine de ayrıca teşekkür ederim.
En başta antenleri karşılıklı tutturmak biraz sorun olsa da (Hatta ilk açtığımda hiç sinyal duyamadığımdan bir an ümitsizliğe kapılmıştım) sonunda güzel bir kalibrasyon ile çok başarılı bir test gerçekleştirmiş olduk.
Bu sefer yaptığımız mesafe 34.5KM.
Denemeden birkaç resim ve her iki istasyondan alınmış bir kayıt paylaşıyorum. Seyretmenizi öneririm. Ses kalitesi gerçekten inanılmaz.
Bu yazımda HB100 modülü kullanarak çalışmayı düşünen arkadaşlar için daha armut piş ağzıma düş tarzı bir yazı hazırlayayım dedim.
Teknik özelliklerden bahsedecek olursak HB100 modifiye edilmeden 10.525 Ghz frekansında 15 dBm (0.03watt) üreten maksimum 5.25volt beslemeye kadar dayanabilen bir cihaz. 5.25V 'un üzerinde cihazınız yanacaktır. Üzerinde iki adet TX iki adet RX patch anten mevcut. Normalde TX'ten gönderdiği sinyalin yansımasını RX tarafından duyup, IF portundan bir output sinyali vererek cihazın önünden geçen bir şey olup olmadığını algılayabilmekte. Ama biz farklı bir amaçla kullanıyor olacağız.
Bizim kullanımınız için genel bağlantı şeması şu şekilde.
Alıcı Bağlantısı
Verici Bağlantısı
Yukarıda delinmesi işaretli parçayı bulmak için önce devrenin üzerindeki shield'ı sökün, tam DRO'nun (devre üzerindeki beyaz seramik parçası) üzerine gelecek şekilde delin. Bu işlem radar modülünün 10.525GHz frekansından amatör band olan 10.400'lü frekanslara inmesini sağlayacaktır. Gerekirse bu kısma bir somun ve vida ekleyerek frekansı ayarlanabilir yapabilirsiniz. Bu arada bazı HB100 modüllerinde bu kısımda zaten bir delik bulunuyor. Deliğin çapını genişletmek te frekansı düşürüyor.
Audio Modülasyon Devresi
Yukarıdaki devreye benzeyen başka bir devre de, biraz daha kompleks olsa da F6HCC'nin sayfasından aldığım aşağıdaki devre. Bu devrenin avantajı besleme voltajını da değiştirerek gerekirse çıkış frekansını da ayarlayabilmeyi sağlıyor.
Ben yukarıdaki devreyi kullanıyorum.
Bunun yanında HB100 ile ATV yayını yapanlar da mevcut. Bunun için örnek bir devre çalışması şu şekilde,
PE1RKI ATV Devresi
ATV çalışması ile ilgili ayrıntılı bilgi ve HB100 ile ilgili yapılan başka modifikasyonları http://home.deds.nl/~knol/HB100/ adresinde bulabilirsiniz.
HB100 modülünü aşağıdaki resimde göreceğiniz gibi LNB ile beraber LNB'nin önünü tam kapatmadan bağlayabileceğiniz gibi, iki ayrı çanak ile de kullanma imkanı var.
Kullanım sırasında birbirini enterfere etmemek ve LNB'nin sature olmasını engellemek amacıyla bir PTT düğmesi yapıp bununla HB100'ün beslemesini açıp kapatmakta fayda var.
Yani, konuşulacağı sırada HB100'e voltaj vermek, dinlemede ise tamamen kapatmak oldukça fayda sağlıyor.
HB100-LNB Montajı
LNB ile SDR arasında zayıflatıcı (attenuator) kullanmak faydalı olacaktır.Tavsiyem 20dB bir attenuator kullanılması. Aksi takdirde LNB den gelen sinyal çok güçlü olduğundan SDR'yi biraz sağırlaştırıyor.
Aynı şekilde SDR yerine 700 MHz te WideFM ya da BroadcastFM dinleme yapabilen bir telsiz de işinizi görecektir. SDR nin avantajı spektrumda karşı tarafın sinyalini daha rahat görebilmektir.
HB100'ün montajı sırasında TX anteninin LNB merkezine yakın yerleştirilmesi ve polarizasyonu önemli.
5V pininin altındaki iki adet kare TX antenleri, diğer taraftaki iki kare ise RX antenleri. Burada bizim ihtiyacımız olan TX tarafı olduğundan LNB'nin nüne gelecek antenleri TX anteni olarak seçiyoruz.
LNB yere 90 derece açıda çalışacak olup (12V besleme ile Vertikal pol çalıştığından anteni çevirerek horizontal olmasını sağlıyoruz) HB100 ise TX antenleri yere dik olacak şekilde yerleştiriliyor.
F6HCC'nin blogundan alınmıştır. HB100-LNB Yerleşimi
Bundan sonrası sizin deneysel çalışmalarınıza bağlı.
Herkese ucuza 10 GHz imkanı sağlayacak bu çalışmayı umarım yapacak arkadaşların sayısı çoğalır.
Geçtiğimiz haftasonu TA2SUA arkadaşımla beraber yeni bir çalışma yaptık.
Daha önce deneyip 1.5 Km mesafe elde etmiş olduğumuz 10 GHz wideFM qsomuzu bu sefer daha uygun bir alan bulup daha da uzak mesafeye taşıdık.
Kısaca kullandığımız ekipman hakkında bilgi vermem gerekirse,
TX için HB100 Doppler Mesafe Radarı, Ve bu modül ile FM modülasyon elde etmek için kullandığımız bir Audio/Besleme devresi
RX için Uydu anteni , Uydu LNB'si, LNB'yi beslemek için Bias Tee devresi (bir bobin bir kondansatör) , dinlemek için 700 MHz civarında alış yapabilen herhangi bir receiver (Biz SDR kullandık ama, emektar FT50 telsizimle de bu frekansı dinyelebiliyorum)
Toplam maaliyet 100-150 tl civarı
Denememizde TA2SUA'nın KM69CP49WX locatoru ile KM69CR73 locatoru arasında bir QSO gerçekleştirdik.
Mesafe bu sefer 6.5 KM Videoda maalesef önümde locator yazılı olmadığı için, biraz karıştırmışım kusura bakmayın.
Alper arkadaşımın söylediğine göre benim ses ve sinyal seviyem çok daha yüksek gelmekteymiş.
Sebebi yüksek ihtimal Alper'in modülü antene tuttururken tam PCB deki antenin üzerini band ile sarması :)
Hatalarımızdan öğreniyoruz.
Bir dahaki deneme için şimdiden lokasyon tespiti yaptık. Hedefimiz yaklaşık 30 km civarı olacak.
Denememiz ile ilgili videoyu aşağıdaki adresten seyredebilirsiniz.
Bu haftasonu TA2SUA ile beraber 10 GHz qso denemesi yaptık.
İlk denemememiz kısa mesafe (35-40m civarı) gayet başarılıydı
Test videomuzu aşağıda görebilirsiniz.
İkinci deneme maalesef bir akü problemi nedeniyle yarım kaldı. 500 kusur metreden 59+10 db gibi bir sinyal gücü ile TA2SUA'nın yayınını duyabilmeme rağmen, onun tarafta RX yoktu. Bu yüzden geçerli bir QSO olmadığından onu şimdilik saymadık.
Ama mesafeyi gitgide arttırarak denemelerimiz devam edecek.
Bu deneme ile ilgili bir iki bilgi vermek gerekirse,
HB-100 doppler radarın anladığım kadarıyla piyasada 2 tipi var.
Biri 2019 ve öncesi üretim.
İkincisi yeni üretim.
2019 öncesi üretilen modellerde bir önceki yazımda belirttiğim gibi, bir kapasitör ile ses kaynağını bağlayıp direkt WFM module edebiliyorsunuz.
Ancak yeni versiyonlarda IF modulasyonu çalışmıyor.
Bu yüzden LM317 ile ayrı bir modülatör devresi yaparak doppler radarı VCC girişinden modüle ettim.
Şeması şu şekilde;
Cihazın giriş voltajı 5.2 V üzerine çıktığında cihaz yanıyor. Bu yüzden devrede koruma olarak 5.1 Zener diyot kullanılmış.
Bu devreyi hazırlayıp, girişini MAX9814 bir mikrofon ile sürdüm.
Hatta mikrofon devresini bir push buttona bağlayarak, PTT gibi kullandım.
Böylece konuşacağım zaman düğmeye basıp mikrofonu devreye soktum. Bıraktığımda ise sadece carrier gönderdim.
Karşı taraftaki Alper arkadaşımda bir PTT olmadığından ve sürekli TX durumunda olduğundan videoda da görebileceğiniz gibi kendi sesimi karşı taraftan geri duyuyordum. Echo yapmasının sebebi ise SDR de yaşadığımız küçük delay.
Bu cihazlarda TX i tamamen açıp kapatmak frekansın az bir miktar kaymasına sebep olduğundan cihaz sürekli TX durumunda kalıyor. Ama mikrofonu kapatıp açmanın bir zararı yok.
Full Duplex bir görüşme imkanı ise her zaman mümkün. Yani iki taraf aynı anda konuşabilir.
Dinleme tarafı ise, bir SDR ve bir LNB+BiasTee ile yaptım. Bunun yanında, elinizde bulunan WideFM duyabilen herhangi bir scanner ile de dinleme yapabilirsiniz.
LNB çıkışını FT50 el telsizime bağladığımda da karşı tarafı rahatlıkla dinleyebiliyorum.
Bana toplam maaliyetine gelecek olursak,
HB-100 : 40 TL
MAX9814 : 25 TL
LNB: 20 TL
Bias tee ve modulasyon devresi : 15 TL
SDR ve/veya Scanner'i buraya yazmiyorum. Bunlar zaten her amatorun elinde olması gereken cihazlar.
TA2SUA nın yaptığı çalışma ise şu sekilde. Tam bir portable istasyon olmuş.
