1 Aralık 2018 Cumartesi

VHF Uzak Mesafe Görüşmesi


Çoğu amatör arkadaşımız VHF/UHF bandlarında şehiriçi görüşme yapabildiğini, arada sırada denk gelir ise komşu illerin rölelerine girebildiğini biliyor.

Peki size bundan çok daha fazlası olduğunu söylesem?

Bundan sonraki birçak makalede VHF (buna 50 mhz te dahil) uzak konuşma yöntemleri üzerine ipuçları vereceğim.
Özellikle, uzak mesafe denemeleri yaparken, gerek bilgi ve tecrübesinden gerekse vaktinden kullandığım için TA1D ya teşekkür ederim.


Kendisi ile Ankara-İstanbul, Ankara-Antalya QSO larını VHF 2m bandında gerçekleştirdik.


Yazımda geçen DX kısaltması , mors terminolojisinde mesafe, uzak anlamına gelir.  Amatör camia'da uzak mesafe haberleşmesine bu sebeple DX denir.



VHF ile uzak mesafe görüşebilmek için hangi şartların oluşmasını beklemeliyiz..
Hangi olaylar bizim QSO yapmamızda yardımcı olabilir, bunları inceleyeceğiz.

Birinci bilgi;  VHF 2m DX haberleşme için, genel çağrı frekansı FM de 145.500, SSB de 144.300 MHZ tir.
Ağırlıklı olarak 144.300 SSB kullanılmaktadır.

6m bandı için SSB 50.150 MHZ, 51.510 ise FM çağrı frekansı olarak gosteriliyor. 50 mhz tarafında fazla bir tecrubem olmadığı için bu kısım yanlış olabilir. 

Bildiğiniz gibi VHF ve üzeri frekanslarda bize uzak mesafe haberleşmede yardımcı olan Iyonosfer tabakasının pek işlevi kalmıyor..

Bilgileri hatırlamak açısından, HF (0-30 mhz) haberleşmelerde, antenimizden çıkan sinyal, değişik iyonosfer tabakalarına çarpar ve dünyaya geri yansır.
Yansıdığı toprak/ denizden tekrar yansır ve böylece gücünü tamamen kaybedene kadar dünya etrafında dolaşır..

Ancak VHF frekanslarda (50MHz ve üstü) iyonosfer bize çok yardımcı olmaz..
Antenimizden çkan sinyaller iyonosfer tabakasını geçerek uzay boşluğuna çıkar.


E peki nasıl daha uzaklara ulaşabiliriz???

Aslında şimdi söyleyeceğim 2 madde amatörlükte duvarınıza yazıp asmanız gereken bir madde..

1-)Kötü Cihaz ya da Kötü Şartlar yoktur.. Kötü anten vardır..
2-) FM modulasyonu ile uzak mesafe görüşmesi pek yapılamaz. SSB destekli cihaz edinmeyi;  APRS, DSTAR vs destekli FM modulasyonlu  teknolojik oyuncaklar edinmeye tercih edin. 


Kısaca, iyi bir anten ile başkalarının duymadığı sinyalleri duyar ve QSO yapabilirsiniz. Tabii anten tek başına yeterli olmayabilir. Başka şartlar da gerekli.

Bu şartlara kısaca Propagasyon şartları denir..

HF te Propagasyon yani yayılım şartları ağırlıklı olarak İyonosferin durumuna bağlı iken, VHF ve üzeri bandlarda daha farklı durumlar söz konusudur.

Bu şartlara geçmeden önce, VHF DX yani.. uzak mesafe VHF haberleşmesi için, %100 şart olmasa da , Yatay yani horizontal bir anten kullanmanız size çok fayda sağlayacaktır.

Sebebine gelince, dikey/vertikal antenler insan yapısı elektriksel gürültüden çok etkilenir. 
Yoğun QRM altında zaten zayıf gelecek olan sinyalleri duymanız oldukça zorlaşabilir. Bu yüzden horizontal anten kullanılması tavsiye edilmektedir.
Dünya genelinde kabul görmüş bu sebep yüzünden zaten konuşmaya çalışacağınız avrupalı istasyonların tamamına yakını Horizontal anten kullanacağından, Vertikal bir anten ile zatne bu istasyonların çok büyük bir bölümü ile haberleşemezsiniz.
Bir horizontal ve bir vertikal anten arasında yaklaşık 20 dB sinyal kaybı vardır.
Her 3 dB nin sinyal seviyesini 2 kat azalttığını göz önüne alacak olursanız, siz vertikal anten kullanırken , karşı tarafın horizontal anten kullanması pratikte birbirinizi duymayı imkansız hale getirecektir.

Devam yazılarımda propagasyon tiplerinden bahsdeceğim.

25 Ekim 2018 Perşembe

1kw VHF PA - w6pql kart ile test

Dün gece oturdum geri kalan parcalari da birlestirip Lineer'i tekrar aktif ettim.
Gecen seferki board'tan farklı olarak bu cok daha verimli geldi bana.


Isi sensorunun yerlesimi, besleme kablolarinin degisimi gibi ufak tefek detaylar da calistim.
İlave olrak onceden 2dB lik bir attenuator ile beslerdim (5-7 w arasi besleme istiyordu)
Yeni topladigim sette ilave olarak 13dB lik bir attenuator kullandım.(Resimde orta ustte 3 adet transistor benzeri sey..)


Bu sayede cihazi tam guc (50W) actigimda bile lineer'de bir sorun olusmuyor ve 50W ta yaklasik 1200W guc elde edilecegini soyluyor W6PQL

Dun gece ilk PTTsine bastim.
Hemen bir almanya EME qsosu gerceklestirdim.
Elimde 1kWlik bir "kuş" um olmadığı için
is yerindeki 500W lik VHF "kuş"u kullandım.

Cihaz üzerindeki guc dugmesinde 10'luk skalada 5. birimde 500W cikis vardı (2W geri donus vardı)
Tahmini olarak tam gucte 1kw rahat gorebilecegimi dusunuyorum.




24 Ekim 2018 Çarşamba

LDMOS Lehimleme

VHF PA nin paletini değiştirdim
Yeni gelen LDMOS u üzerine lehimlemek için farklı bir yol takip ettim


30 Eylül 2018 Pazar

Tropo Nedir?





llk propagasyon tipimiz Tropo.
Yani, radyo sinyallerimizin, kabaca, sıcak ve soğuk hava katmanları arasına girip, bunlardan yansıyarak uzak mesafelere taşınması olayı.


Önce en ideal ve en önemli şartları açıklayayım.
Modülasyon : En ideali SSB, ama FM de işe yarar
Anten Tipi : Yagi 4-5 eleman veya daha üstü Horizontal Anten (vertikal de hiç yoktan iyidir)
Güç: 5W tan 400W a kadar tüm güçler.

Tropo şartları özellikle aksam , gece saatlerinde ortaya çıkar.
Özellikle karadeniz ve ege kıyılarında yaşayan arkadaşlar, eski karasal tv yayınlarını seyrederken, bahar ve yaz aylarında yabancı ülkelerin tv yayınlarını seyredebildiklerini, radyolarını dinleyebildiklerini hatırlayacaktır.
Bu olayın sebebi tropo'dur.
Ya da, örneğin Ankara'dan çankırı rölesini açan arkadaşlar, birkaç gün ya da saat sonra hiç duyamadıklarını fark edebilirler. Bunun da sebebi tropodur..

Tropo Yayılımı (K5ND nin sayfasından alınmıştır)


Tropo şartlarının ne durumda olduğu ya da nasıl takip edileceğine gelince,
https://tropo.f5len.org/forecasts-for-europe/ adresinden önünüzdeki 1 haftanın tropo tahminlerine ulaşabilirsiniz.
Ya da aprs sinyallerinden oluşturulan gerçek zamanlı haritalara http://aprs.mennolink.org/ adresinden erişebilirsiniz.

Tropo şartlarında anten, lokasyonunuz ve gücünüze bağlı olarak birkaç yüz km'den bin km ye kadar konuşabilmeniz olası.

Örneğin,
Amatörlüğe yeni başladığım 97 yılında ailemin yaşadığı Zonguldak'tan el cihazı ve cihazın üstindeki anten ile 2W ile Bularistan ve Romanya rölelerine sıklıkla, birkaç defa da Kırım'daki rölelere erişebilmiştim.
Deniz üzerinde inanılmaz mesafeler gidilebiliyor.Kıyıya yakın arkadaşların elinde inanılmaz bir cevher var kıymetini bilsinler.

Son zamanlarda ise, TA1D İstanbul istasyonu ile yaptığımız denemelerde 300-400W civarı güçlerle SSB qso yaptığımız gibi, bir VHF yarışma sırasında 50W ile TA1ED, Tekirdağ ile görüşme yapabilme şansım oldu.


Yine şartların güzel olduğu zamanlarda Bulgaristan ve Romanya'daki amatörler ile bile QSO şansı elde edebildim..
Komşu iller ile görüşmekten daha ilginç değil mi?

Bu video'da TA1D-TA2NC  Ankara İstanbul QSO'suna bir örnek göreiblirsiniz.


6 Eylül 2018 Perşembe

VHF PA -1kw

Birkaç hafta once yasadigim gelismeyi burada paylasayim istedim.
Perseid yagmuru sirasinda, uyanmis usul usul meteor firtinasinda taşlardan sektirmekteydim ki,
Once odanin icinde mavi bir ışık gördüm. Aha dedim. Allahım sana gleiyorum..
Sonra bir gümleme..ve PA nın içinden firlayan kıvılcımlar..

Inceledigimde hem LDMOS hem de pallet'in üzerindeki Drain pinleri tamamen yok olmuştu.Resmen buhara dönmüştü.

Ancak sebebi neydi?
SWR gayet düzgün.. 1.03 civarı.. Röleler sağlam, Bias ve drain voltajları düzgün. pallet üstündeki tüm kapasitörler sağlam.. sıcaklık 45C civarı...
ben bulamayınca, Moonbouncers grubuna yazdım.. Madem bu işin babaları oradaydı. belki bir fikir çıkardı..
Epey bir yorum geldi.. karşılıklı yazıştılar vs.. en son vardıkları nokta, ldmos'un lehimlenmesi sırasında kullanmış olduğum 60/40 lehim'in , havya ile kullanılmaya çok uygun olmadığı, özellikle böyle yüksek frekans / güç olan yerlerde sıkıntı yaratmasının beklenebilen birşey olduğu yönünde oldu.
Zaman içinde içindeki kılcal çatlakların bu bölgedeki direnci yükselttiği, ısının daha fazla arttığı, en sonunda bir noktada ldmos'un RF i ground a kaçırıp rahmetli olduğu sonucuna vardılar.
Tavsiyeleri ise, 63/37 lehim kullanımı, ya da arada sırada lehim tazelenmesi oldu.

Tecrübe ucuz birşey değil.
Bir LDMOS (200 usd) ve bir pallet (150) gitmis oldu
Yeni paleti w6pql den siparis ettim.
Bir de onu deneyelim bakalim.

12 Mart 2018 Pazartesi

FT847 Drift + AGC Mod



Dün FT847 telsizim üzerinde iki adet çalışma yaptım.

Birincisi frekans kayması ile ilgili.

Bu cihazın maalesef bir drift problemi var. Sebebi de, soğutma fanlarının direkt olarak kristaline doğru üflemesi.
Bu da 5-10w civari değil de 50-100w gibi değerlerde çalıştığınızda frekansın sürekli gezinmesine sebep oluyor.
Özellikle digital modlarda sıkıntılı bir durum.
HF te çok fazla hissedilmese de vhf hele hele uhf te bu drift oldukça etkili olaibliyor.


Bu yüzden bir kristal ısıtıcı aldım.

Kuhneden sipariş vermiştim. 1 hafta gibi bir sürede elime geçti.
Yaptığım çalışma için ayrıca fotograf çekmedim
bu sitede ayrıntılı olarak anlatılmış Buna uygun olarak yaptım
http://www.frenning.dk/OZ1PIF_HOMEPAGE/QH40A.htm

Bu ısıtıcıyı taktıktan sonra tabii ki başka notlarımda anlattığım gibi 10 mhz timeserver üzerinden cihazın tekrar frekans kalibrasyonunu yaptım. drift oldukça azaldı. FT847 yi digital modlarda kullanacak arkadaşlara kesinlikle tavsiye ederim. Basit ve etkili bir modifikasyon.



İkinci modifikasyonum da , AGC ile ilgili.
Automatic Gain Control de FT847 de iki mod var. AGC-Fast ve AGC-Slow. Maalesef AGC_Off bu cihazda yok.
Tabii bu da yine ihtiyaçtan kaynaklı bir modifikasyon oldu.
Meteor Scatter çalışırken zaman zaman 50-100 milisaniyelik çok kısa pingler oluşuyor. Bu kısalıkta sinyaller AGC nin devreye girip çıkması için yeterli değil, aynı zamanda Güneş veya Ay'daki noise seviyesi ölçümleri de yaparken AGC-Off yapmak lazım ama cihazda bu olmadığı için her iki durumda da sıkıntı yaşıyordum


Bunun için yine biraz önceki sitede bulunan bir modifikasyonu yaptım
http://www.frenning.dk/OZ1PIF_HOMEPAGE/FT-847%20AGC-Off%20Mod.htm

Cihazın altındaki board'ta (7 tane vida sökerek ulaşabiliyorsunuz) bulunan Q1097 nolu transistörün base bacağını 56 ohm'Luk bir direnç ile toprağa çektiğinizde cihazın AGC devresi kapanıyor.
Bu değişikliği de uyguladım ve gerçekten işe yarıyor.

FT847 kullanmaya başladığımdan beri sirf AGC devreye girip saçmalıyor diye LNA devredeyken MS yapamiyordum. Ancak bu değişiklikten sonra çok daha verimli olacağına inanıyorum.

19 Şubat 2018 Pazartesi

Cihazinizdaki frekans kaymasını hesaplama

Merhaba JT65 programlarını derleyen gruplardan birinin (Princeton Üniversitesi olur kendileri) WSPR diye bir yazılımı mevcut.
Programın iki özelliği var. Birincisi düşük güç ile (5 watt ve altı) propagasyon analizi yapmakta. Ki buna bir başka yazıda değineceğim..
İkincisi cihazınızın kristalindeki sapmayı ve frekans kaymasını hesaplayan bir yazılımı var.
Elinde frekansmetre olmayan arkadaşlar için yararlı olabilecek bir yazılım.

Nasıl mi kullanılıyor.
http://physics.princeton.edu/pulsar/k1jt/wspr.html adresinden WSPR+ FMT yazılımını indiriyorsunuz güncel link ( http://physics.princeton.edu/pulsar/k1jt/WSPR2.12_r3617.EXE )

Bilgisayarınız ile telsiziniz arasında bir ses bağlantısı olduğunu varsayıyorum. Yoksa önce bunu ayarlamanız lazım. Telsizinizin ses çıkışını bilgisayarınıza bağlayın.

Kurduktan sonra programı açın.
Önce setup'tan ses kartını seçin ki program telsizinizden gelen sesi duyabilsin.
(programın asıl fonksiyonunu atlıyorum) cihazınızın RIT'ini 0 yapıp frekansınızı HF zaman sunuculardan birinin frekansına ayarlıyorsunuz.
Bizim buradan rahat duyduğumuz zaman sunuculardan biri 15 MHZ. Cihazımız USB modda 15 MHz e ayarlandı mı? Tamam simdi RIT i -1500Hz yapın. Başındaki (-) yı unutmayın.
Programın setup kısmında advanced diye bir menü mevcut.
buraya girin. Measure an audio frequency'i secince siyah bir dos penceresi açılacak ve size burada bir hz degeri yazacak. Örneğin 1501.28 Hz .Asıl frekanstan bulunan frekansı çıkarıyoruz. 1501.28 - 1500 = 1.28 Hz bunu bir yere kaydedin
f1=15MHz d1=1.28Hz

Simdi RIT'i sıfırlayıp telsizinizi 10 MHz e ayarlayın. ve yine -1500 Hz e RIT değerini getirin.
Measure an audio frequency seçeneğini tekrar secin ve çıkan değeri yine not alın.

f2=10MHz d2=1500.92-1500= 0.92 Hz

Bu değerler elinizde ise hesaplamak için iki yöntem var. birincisi programın kurulu olduğu klasorde fcal.dat diye bir dosya var. bunu bir text editor ile acip içini su şekilde doldurun

Freq DF Callsign
(MHz) (Hz)
------------------------
10.000 1.28 WWV
15.000 0.92 WWV

daha sonra dos penceresi acip bu klasore gidip fcal.exe fcal.dat komutunu çalıştırdığınızda aşağıdaki gibi bir cikti oluşacak

C:\WSPR>fcal.exe fcal.dat
Freq DF Meas Freq Resid Call
(MHz) (Hz) (MHz) (Hz)
------------------------------------------------
10.000 1.280 10.000001280 -0.000
15.000 0.920 15.000000920 0.000

A: 2.00 Hz B: -0.0720

Yani cihazımız 2 Hz kayma yapmış, kristali de 0.0720 ppm hatalıymış.

El ile hesaplayayım derseniz

B = (d2 – d1) / (f2 – f1)
A = d1 – (B x f1)

Buradan da A (frekans kayma ) ve B ppm kayma degerlerini çıkarabilirsiniz.

-----------------------------------------------------------------------------------------------


Yukarıdakiler karışık mı geldi?

Aynı yöntemin daha basit bir yolunu şimdi anlatacağım.

malum elimizde tam kalibre bir sinyal generator yok ise, ya da bir gps assisted oscillator yoksa kullandığımız cihazın tam olarak frekansta mi olup olmadığını anlamamız oldukça zor.

hele cihazlarımız multiband ve biraz da eski ise kayma oranı yükselmiş olabilir.
Peki bu neye sebep olur?

Kendimden örnek verecek olursam yaptığım ölçümlerde cihazımın 10 mhz wwv sunucusuna göre 26 hz kaymış olduğunu tesbit ettim.
26 Hz nedir ki diyebilirsiniz.
Ama unutmayın ki bu kayma 10 MHz te. 144 MHz e geldiğimizde bu kayma 300 hz ten fazla bir değere çıkıyordu ki bu da EME ya da Meteor Scatter gibi modlarda soruna yol açabiliyordu.
Hele hele Uydu çalışıyor iseniz, 435 Mhzte 1 khz ten fazla bir değere çıkıyor ki, SSB için ciddi bir değer bu.

peki yöntemimiz nedir?

Öncelikle Spectran gibi hem ücretsiz hem de kullanışlı olan bir ses analiz programı indirilir. ( http://www.sdradio.eu/weaksignals/spectran.html )
Bilgisayarınız ile cihazınız arasında bir ses bağlantısının olduğunu var sayıyorum.

Telsiziniz USB, 9.998,500 frekansına ayarlanır. Burada bir ton duymanız lazım (10 mhz te bir anteniniz varsa)

Tabii bu işelri yaparken telsizinizin içini açıp frekans kalibrasyonu yapacağınız bölgeye erişim sağlarsanız daha iyi olur.
FT847 de bu alt kapağın altındaydı.

Açıp bendeki farkı 4 hz e kadar düşürdüm. Bu da DF imi VHF te 50 hz e kadar azaltmış oldu. Yine çok mükemmel değil ama daha kabul edilebilir bir değerde.


herhangi bir oynama yapmasanız bile cihazınızın frekansının ne kadar kalibre olduğunu görmek açısından kolay ve faydalı bir uygulama.

Yeni(Çok ta değil) bir dijital Mod.. Q65

 Selamlar, HF dünyasından insanlar önce jt65 ile tanıştı, sonrasında FT8 ve FT4 ile zayıf propagasyon şartlarının olduğu zamanlarda düşük gü...