Sporadic E - SpE Propagasyonu

İdeal Şartlar;
Anten: Horizontal Yagi
Cihaz tercihen SSB, çok ideal şartlarda FM
Güç: 20W ve üzeri

Sporadic kelime anlamı olarak , belirsiz, rastgele gibi bir anlama sahiptir.
Bu şartlar çok nadir oluşur , belirli tarih aralıklarında oluşur ancak çok çok uzak mesafeler ile çok net QSO yapabilmenizi sağlar.
Böyle nadir şartlar gerçekleştiğinde ise bunu değerlendirmek gerekir.

Sporadic E (SpE ya da ES denir) çok yüksekte aniden oluşan bir iyon tabakası/bulut oluşumundan sinyallerin yansımasıdır..
Bu bulutun oluşumuna neyin sebep olduğu bilinmemekte ve önceden tespit edilememektedir.

SpE şartlarında görüşme yapabilmek için bu buluta yaklaşık 1000km uzakta olmak gereklidir.Sinyal bu buluttan yansıyıp bulutun diğer yanındaki 1000-1500 km mesafedeki istasyonlara ulaşabilecektir.

Peki bu şartları nasıl takip ederiz?
Birincisi, SpE özellikle Mayıs ortası gibi başlar, haziran sonunda, temmuz başında biter..Sadece gündüz olur.
Bu demek değil ki sürekli olur..
2017 de 9-10 defa rastlamama, batı almanya ve Fransa ile bile QSO yapabilmeme rağmen, 2018 de 2 defa rastladım. En uzak bir Moskova istasyonu ile görüşebildim.
Hatta bu rus arkadaşın SSB çağrısını kısa da olsa kaydetmişim.


Şartların oluşurluğunu takip etmek için, bu aylarda evde isem genelde telsizi 144.300 de SSB olarak dinlemede bırakıyordum.
Ayrıca dxmaps.com adresinden Sporadic E oluşumları için mail alarmı kurdum.
https://www.dxmaps.com/spots/mapg.php adresinde MUF ES tabına basarsanız SpE haritasına ulaşırsınız.
Bu mevsimde (kışın)  birşey görmemeniz normal, ancak yazın burada bir çok numara ve renk göreceksiniz.
Yeşil renkler 30-50MHz arası SporadicE, Sarı-turuncu renkler 100-120 mhz e kadar olan bulutları, kırmızı ise VHF bandını gösterir.

SporadicE açılım haritası - Kırmızı yerler 2m, Sarı yerler 6m bandı için yansıtıcı

AYnı anda Avrupa genelindeki VHF görüşmeler

Bu arada çok önemli bir not..

Yukarıda belirttiğim SpE açılımları genelde VHF 144 mhz için verilmiştir. Ancak 50 MHz te çok daha sık bu şartlara rastlanır.
Bu sene 50 MHz te legal olarak bakalım bu şartları nasıl değerlendireceğiz.

Aşağıda yazın çektiğim bir ekran görüntüsünde bulutun oluştuğu yer ve birbiri ile görüşen istsyonları görebilirsiniz.
Fotograflardan birinde Sporadic bulutlar ve yasnıttıkları maksimum frekanslar goruluyor.
Bol bol kırmızı çizgili fotoda ise birbiri ile gorusen istasyonların gorusmeleri.

Dikkat ederseniz tum gorusmeler bulutun iki yanı arasında oluşuyor.

Ayrıca MUF (Maximum Usable Frequency- Kullanılabilir maksimum frekans) fotografına yine dikkatli bakarsanız, evet 2m bandı için şartlar zayıf, birkaç yerde uygun yansıtıcı ortam var, ancak 6m bandı oldukça yansıtıcı.

Bir ek bilgi de , bazen şansı iseniz, mutlihop qso yapılabiliyor. Yani bir SpE bulutundan bir diğerine de yansıyarak , 4-5000 km gibi mesafelere bile çıkılabiliyor.


Bu arada ilginç bir tesadüf olarak ekşisozlukteki şu yazıyı paylaşmak isterim.
Buradaki yazar arkadaş farkında olmadan arabasinin radyosuyla bir SpE açılımı yakalamış. Yozgat'tan italyan radyosu dinlemiş.

https://eksisozluk.com/kirikkale-yozgat-arasindaki-dev-manyetik-alan--5436898?p=1