Meteor Scatter için MSHV Program Kullanımı - 2

 İlk yazıda temel olarak programın kullanımından bahsettim.

Şimdi VHF te bir QSO nasıl yapılır ondan bahsedeceğim.

Meteor Scatter için en iyi zaman aralığı sabaha karşı, 4-5 civarı. Meteor yoğunlukları en yüksek bu zaman diliminde oluyor. Sabah 10-11 e kadar da devam ediyor. Bu saatten sonra azalsa da, Büyük meteor yağmurları sırasında yine de QSO yapmaya yeterli meteor bulunabiliyor.

Öncelikle meteor Scatter QSO yapmanın iki temel yolu var. Random yani rastgele, ya da Sked yani randevulaşarak.

Random QSO için, her modun bir genel çağrı frekansı vardır..

Örneğin FSK441 için 144.370Mhz, MSK144 için 144.360 MHz.(SSB olduğunu belirtmeme gerek yok sanırım..Bu frekanslarda FM görüşme kesinlikle yapılmaz) 

Anten yönü olarak ta en fazla amatörün bulunduğu Avrupa yönüne doğru anteni çeviriyorum..

Meteor Scatter da elevation yani yükseklik açısına ihtiyacınız pek yok. Sadece azimuth ayarı yeterli oluyor.

Eğer istasyon yakın ise (1000 km altı) MSHV programında görebileceğiniz HotA ya da HotB yönüne çevirmek daha iyi olabiliyor.

Bu direkt olarak o istayona dönmek yerine biraz açı verip, meteor yansıtma olasılığını arttıran bir yöntem. Ama şart değil. Genelde direkt konuşulacak istasyona anten çevrilip QSO gerçekleştiriliyor.

Mesafeler de, 500-550 km den başlayıp 2000 km'ye kadar çıkabiliyor. 2000'in üzeri nadir olsa da imkansız değil.

 

MSK144 yapacağımızı var sayalım.

Telsizimizi 144.360 frekansına alıyoruz.

MSHV programında üstteki mod kısmında MSK144 seçiyoruz. 

Auto Dec veya RT Dec seçeneğini işaretliyoruz(RT Dec daha iyi çalışıyor bence) 

Doğuda olduğuuz için TX First seçeneğini işaretliyoruz.

Tx6 buttonuna (ekranın alt sağ kısmında) basıyoruz.

Eğer telsiz/bilgisayar bağlantılarımız tamam ise, cihazımızın 30 saniye boyunca TX yaptığını fark edeceksiniz. 

Sonraki 30 saniye ise cihaz dinlemeye geçer. Size cevap verecek bir istasyon olana kadar bu şekilde devam edilir. 

herhangi bir istasyon size cevap verdiğinde ise mouse ile bu çağrı işareti işaretlendiğinde, otomatik olarak rapor çağrı işareti vs oluşturulur.

Sıra size geldiğinde de TX yapılır. 

Bir bilgi, ASeq seçeneği seçili olursa (Ana ekranda- GEN MSG düşmesinin üstünde) FT8 de olduğu gibi QSO otomatik olarak tamamlanana kadar devam eder.

Aşağıda büyük bir meteor geçişi sonrası ekrandaki decodeları ve sinyal seviyelerini görebilirsiniz.

Gördüğünüz gibi, 20:09:30 da birden fazla istasyonun sinyalini çözmüşüm.

Alttaki kısımda, Time saati,  T: periodun kaçıncı saniyesinde çözüldüğü, dB duyulan sinyal gücünü, DF, karşı tarafın sinyali ile bizim telsizimizin frekans farkını göstermekte.

mesajlardan anladığımız ise, OM7CM istasyonunun  UT5VD yi çağırdığı, OK2WO ve OK1AAM istasyonlarının CQ gönderdiği, 9A5ID'nin ise karşı istasyona sinyal raporu gönderdiği.

Bir alttaki ekran görüntüsünde ise, SP9XWL istasyonuna yaptığım çağrıyı görüyorsunuz.

Mouse ile o satırı seçtiğimde otomatik olarak, hem karşı tarafın locator bilgisini hem de çağrı işaretini doldurdu. Locator bilgisinden, karşı istasyonun benden kaç derece ve kaç km uzakta olduğu bilgisini otomatik olarak hesapladı.

Eğer yönlü bir anteniniz var ise, anteninizi buradaki azimuth açısına uygun çevirebilirsiniz. Rotor yok ise, anteninizi bu istasyonların ağırlıklı bulunduğu Avrupa yönüne çevirmeniz yeterli olacaktır.

mesajlardan göreceğiniz gibi, QSO bir kaç adımdan meydana geliyor. Karşı tarafı çağırma (TX1)

Karşı tarafı ilk duyan istasyonun TX2 ile yanıt vermesi...

Karşıdan TX2 yani raporu duyan istasyonun , TX3 e geçip R+20 gibi cevap raporu göndermesi,

TX3 ü duyan istasyonun ise, Tx4 ile qso yu bitirmesi.

Yani başlangıçta her iki istasyon da TX1 ile başlarken,

İlk duyan TX2 TX4, ikinci duyan ise TX3 TX5 mesajlarını göndermekte.

Aseq seçili ise bu süreç otomatik gerçekleştirilmekte.

Meteor Scatter'da görüşme süreleri bir QSO'nun maksimum 60 dakika sürmesi yönündedir. Yani 60 dakikada bitirilemeyen bir QSO geçersiz olur. 

QSO sırasında, internet üzerinden vs, seni şöyle duydum, böyle duydum.. şimdi şu mesajı gönderiyorum tarzı konuşmalar, QSO yu geçersiz kılar. Tek istisnası, karşı taraftan TX4 yani RR73 mesajı aldığınızda, sizin 73 göndermenize gerek yoktur. Karşı istasyonu bu mesajı aldığınız konusunda bilgilendirdiğinizde QSO tamamlanmış olacaktır.

 Random QSO konusunda son bilgi. 

Aşağıdaki ekran görüntüsünde , bazı çağrıların yanında rakam yazdığını göreceksiniz.

Örneğin CQ 280 S51ZO..

Bu log ben 144.360 ta dinlerken alındı. S51Zo istasyonu TX'ini 144.360 ta yapıyor ama, RX olarak 144.280 frekansını dinliyor demek. Bu istasyon ile görüşmek istiyorsanız, 144.280 e geçip oradan çağırmanız ve orayı dinlemeniz lazım.

Karşı taraf sizin çağırdığınızı duyar duymaz, hem TX hem RX ini 144.280 e geçirecektir. Ve QSo orada devam edecektir.  Yani HF teki gibi split bir görüşmeden ziyade, bir randevulaşma mesajı olarak anlayabiliriz.

 Yukarıda random QSO yapmayı anlattık.

Peki Sked nasıl yapılır?

http://www.on4kst.com/chat/ adresine girilir.

Burada kullanıcınızı oluşturduktan sonra, 

Enter into the 144 & 432 MHz chat here linkine girilir. Buradaki diyalogları bir süre takip ettiğinizde zaten neler konuşluyor neler yapılıyor kolaylıkla kavrarsınız.

Yeni başlayan birisi olduğunuz anlaşıldığında, insanlar sizinle QSO yapabilmek için birbiriyle yarışacaktır. Bu yüzden hiç çekinden olmayın.

Chat sayfası ile ilgili size verebileceğim tek ip ucu

direkt chat penceresine yazdığınız şeyler herkese gider. Ama yazdığınız yazının karşı tarafta bir uyarı yapmasını (meep diyorlar buna) istiyorsanız, "/CQ TA2NC mesaj"  şeklinde başına /CQ yazarak yazmanız yeterli. Burada karşı tarafa , hangi frekans(QRG) hangi mod (fsk msk vs) hangi period ta qso yapacağınızı teyitleşip qso'nıza başlayabilirsiniz.

İlk aşamadan anlatacaklarım bu kadar. Daha detay sorular olur ise, buraya yazarsanız cevaplamaktan mutlu olurum.

Bol QSOlar.

Meteor Scatter için MSHV Program Kullanımı - 1

 Merhaba,

Amatör radyoda dijital haberleşmeye, özellikle FT8 kullanımına aşina olan arkadaşlar, Ağırlıklı olarak WSJT yazılımını kullanıyorlar. Benzer ve bence daha pratik olan MSHV yazılımını ve bu programda hangi ayarları yapmanın gerektiğini anlatan bir yazı yazmaya çalışacağım. 

Burada bahsettiğim tüm yazılım kavramları WSJT de de mevcut aslında. 

Bu yazıda, programın telsizle bağlantı  ayarlarını detaylı bir şekilde anlatmaktan ziyade, bir QSO yapmak için hangi ayarların daha önemli olacağının altını çizeceğim. 

Programın ilk kurulumundan sonra yapmamız gereken bir kaç önemli ayar mevcut.

İlki Sound Settings. Yani telsizimizi bilgisayarın hangi giriş ve çıkış portlarına taktığımızı belirttiğimiz kısım.

Bu ekranda sadece ses kartını (giriş ve çıkışı)  göstermek yeterli.

İkinci ekranımız, telsizimizin PTT ve CAT ayarlarını yapacağımız ekran. 

İlk kısımda, Port kısmında telsizimizin hangi seri porta ne hızda bağlı olduğunu ve altta telsiz tipimizi (Varsa Omnirig gibi yardımcı programları) seçebiliyoruz.

Telsizlerde PTT iki türlü yapılabilmekte. Birincisi, harici bir PTT portundan, ikincisi CAT portu üzerinden yani direkt olarak seri porttan. 

Bendeki FT-847 için, PTT yi CAT yerine harici PTT portundan yapmayı tercih ettim. Bu yüzden, Port 2 kısmında  PTT via RTS seçeneğini seçtim ve buraya ikinci bir PTT portu tanımı yaptım. 

Bilgisayarımdaki ikinci bir PTT portunda RTS ucunu aktif yaptığımda telsizimin PTT ucu aktifleşiyor ve cihazım PTT ye geçiyor. Modern telsizlerde bunların tamamını (ses kartı da dahil) tek bir USB portu ile halledebiliyorsunuz. Kendi telsizinizi nasıl bağlayacağınız oldukça değişken. Cİhazınıza uygun ayarları yaptıktan sonra start ptt test seçeneği ile ayarlarınızın doğruluğunu kontrol etmeniz iyi olacaktır.

Geldik Çağrı işareti ve Locator bilgilerini girdiğimiz ekrana. 

Türkiye olarak Region 1 de bulunmaktayız. Bu seçeneği seçiyoruz. My Call ve Grid Locator kısmını doldurup Gen Message seçeneğine basıyoruz .

Options altındaki temel ayarlarımız bu kadar..

Şimdi ana ekrana bakalım.

Bu ekranda ilk yapmanız gereken iş, RX ayar düğmesi ile oynayarak, sinyal seviyesini 0 değerine mümkün olduğunca yaklaştırmak.

İkinci yapmanız gereken ise, Tune tuşuna basıp, telsizinizi TX e geçirmek, ve bu sırada TX ayarı ile oynayarak, telsizinizin ALC göstergesinde 0 a en yakın değerde kazancı bırakmak. ALC göstergeniz yoksa, çıkış gücünüzün değişmediği ana kadar TX i kısmak, daha fazla kıstığınızda çıkış gücünün de azaldığını fark edeceksiniz. 

Mod: O anda kullandığınız modu gösterir. meteor Scatter için, özellikle 2 metre bandı için en fazla kullanılan iki mod FSK441 ve MSK144.  Bu modlar arasındaki farka değinecek olur isek, MSK144 FT8 gibi daha otomatik bir mod ama daha uzun mesaj sürelerine ihtiyaç duymakta, FSK441 biraz daha kısa süreli ping(meteor yansımalarına verilen ad) ile çalışabilmesine rağmen, decode etmek için biraz daha uğraştırmakta.

Decode tipi: MSK144 hariç tümünde Auto Dec yani, alma periyodu bitince otomatik olarak çözme aktif iken, MSK144 te bu iki seçenekten birini seçebiliyorsunuz. RT Dec seçeneği, period boyunca decode etmeye devam ettiği için, decode işlemini yapmak için period sonunu beklemez..

Peki nedir bu period?? 

Meteor Scatter sırasında, iki istasyonun haberleşmesinde, önce bir taraf, daha sonra diğer taraf yayın yapar. Bu yayınlar genelde 30 saniyelik periodlar ile yapılır.

Genel uygulama, doğudaki istasyonun ilk 30 saniye, batidaki istasyonun sonraki 30 saniye yayın yapmasıdır.

Bu 30 saniye (ya da bazı istasyonların tercihi 15 saniye) TX Period süresi olarka işaretlediğim kısımdan ayarlanır. 

Konuşulacak istasyonun çağrı işareti ya manual olarak To Radio: penceresine yazılır ya da hali hazırda çözülmüş çağrı işareti mouse ile seçilir ve bu pencereye otomatik olarak yazılır.

Gen Msg tuşuna basılınca, ekrann sağ tarafındaki pencerelerde mesajlar otomatik olarak oluşturulur.

Bu ekrandaki diğer en önemli ayara geldi sıra.

DF genişliği.

DF sizin karşı istasyon ile frekans farkınızdır. Her iki istasyon da örneğin 144.360 tan yayın yapıyor olsa bile, cihaz kalibrasyonlarından kaynaklı olarak  biri 144.360.100 den yayın yaparken, diğeri 144.359.900 den yayın yapıyor olabilir. 

Meteor Scatter cihaz frekanslarının birbirine uyumlu olması esasına dayanan bir haberleşme modudur. 

Bu ayarda görebileceğiniz gibi, maksimum aralık 400 Hz tir. İki istasyon arasındaki DF bu değerden yüksek ise mesajlar çözümlenemez. 

Bu yüzden , öncelikle cihazınızın frekans kalibrasyonunun doğruya en yakın olduğundan emin olun. 

Eğer kuvvetli sinyaller alıyor ama çözemiyor iseniz, ya yanlış modtasınızdır, ya da frekansınız çok kaymıştır. Ses bas ise biraz yukarı, tiz ise biraz aşağı frekanslara birkac yüz Hz inerek uygun frekansı bulmaya bakın. 

İkinci yazıda, size MSK ve FSK haberleşme yapma ile ilgili bir kaç bilgi daha aktaracağım. 

   

Meteor Scatter - Meteor Yansıtma

E uçaktan yansıtabiliyor isek, başka nelerden yansıtabiliriz?

Yanlış hatırlamıyor isem, 2. dünya savaşı sırasında amerikalı askerlerin keşfettiği bir yöntem..
Meteordan yansıtma..

Olayın özüne gelecek olursak, meteorun direkt kendisinden değil, atmosfere girip yanarken yüksek ısıdan dolayı oluşan
plazma'dan yansıtıyoruz aslında..

Dünyaya sürekli olarak meteor geliyor.. Biz görmesek te sık sık tepemizden geçiyorlar..
Bazı dönemlerde (perseid, geminid gibi) gazetelere, sosyal medyaya gündem olup, yıldız kayacak seyredin diye haber bile oluyor bu durum..

Peki, nelere ihtiyacımız var..

50 MHz için 2-3 eleman bir yagi,
VHF için yine 3-4 eleman ve daha fazlası yagi, 50W ve üzeri bir güç.

gerçi geçtiğimiz aylarda Ukrayna'dan 20W lık bir cihazla çıkış yapan bir amatör ile QSO yapmıştım ama, adamın 16 elemanlı yaklaşık 9 metre uzunluğunda bir yagisi mevcuttu.
O sayılmaz o yüzden.

Tabii ki cihaz... SSB olmak zorunda.. Gördüğünüz gibi gerçek amatör aktiviteye giden yol hep SSB cihazlardan geçiyor..


Meteor Scatter da çok yoğun meteor aktivitesi olduğu dönemlerde SSB veya CW görüşme yapma şansı olsa da, ağırlıklı olarak Dijital modlar kullanılıyor.

Tercih edilen belli başlı bazı modlar mevcut..
MSK144, FSK441, JTMS bu modlardan başlıcaları.

Peki diyeceksiniz ki, hadi günümüzde bilgisayarlar, ve dijital modlar var.. 60-70 yıllık tarihi olan bu QSO türünü daha önce nasıl yapıyorlarmış?

Gönderecekleri mors kodunu büyük teyplere kaydedip hızlandırılmış şekilde çalıyor ve karşıdan gelen bir mesaj olduğunda yavaşlatıp dinliyorlarmış. Oldukça zahmetli.

Meteor Scatter hakkında genel bilgi verecek olursam, meteor geçişleri sırasında oluşan plazma birkaç yüz milisaniyeden, 50-60 saniyelere kadar süren yansımalar yaratabiliyor. Daha uzunları da olabiliyor ama ben henüz rastlamadım.
Genelde karşılaşılan 200-400 ms civarı pingler ve daha uzun süren burst'ler.

Görüşme sırasında 30 saniye boyunca bir istasyon, 30 saniye de diğer istasyon gönderme yapmakta.
İlk 30 saniyeyi genelde doğu'da olan istasyon yapmakta..

Görüşmeler sırasında şöyle bir sıra izlenmekte..

TX1: İstasyonlar birbirini çağırır.. TA2NC TA2XXX
TX2: Istasyonlardan biri diğerini duyunca rapor gönderir: TA2NC TA2XXX 26
TX3: Karşı istasyon bizden gelen raporu duyunca bize duyduğunu belli eden R ile kendi raporunu gönderir TA2XXX TA2NC R26
TX4: R26 lı raporu duyan istasyon RRR gönderir.. Karşı taraf RRR yi alınca qso bitmiş sayılır..
Opsiyonel olarak karşılıkı 73 gönderilebilir.

Burada dikkat çekmek istediğim nokta rapor.. Alıştığımız 59 şeklinde değil..
ilk rakam ping süresi, ikinci rakam ise sinyal gücünü temsil etmekte.

ilk rakam:
2 0-5 sn arası burst
3 5-20 saniye arası burst
4 20-120 saniye arası burst
5 120 saniyeden uzun burst

ikinci rakam:
6: 5db ve altı
7: 5-10db arası
8 10-15 db arası
9 15 dB ve üzeri

Bu rakamları elinizle doldurmanıza gerek kalmıyor merak etmeyin..
Kullandığınız yazılım karşı tarafın sinyalini decode edince otomatik olarak raporu hesaplıyor.


Peki, meteor scatter yapmak istiyorum.. Yazılımım var.. (WSJT veya MSHV) Antenim var.. Telsizim var..
Nerede nasıl görüşme yapacak istasyon bulacağım???

Meteor Scatter icin genel CQ frekansları mevcut.. Örneğin 50.280 MHz ya da 144.370 MHz
Ancak genelde amatörler www.on4kst.org adresinde Region 1 olarak oturum açıp buradan karşıdaki amatörler ile görüşme "schedule" yapıp öyle QSO gerçekleştirmekte.
Meteor Scatter için mesafeler en yakin 500 km civarından 2000 km lere kadar çıkabilmekte.
2000 in üzeri için genelde büyük meteor firtinaları gerekiyor. Ama 1000-2000 km arası hergün yapılaiblir halde.
meteor sıklığı ve yönleri meteor radar sitelerinden takip edilebilir.
http://www.sgo.fi/Data/RealTime/meteorRadar.php bunlara bir örnek..
Ya da daha güzel bir gui'ye sahip olan https://www.meteorscan.com/meteor-live.html  adresi.

Bir kullanılabilecek program da Virgo.

java tabanlı olduğundan  hem linux hem windows makinalarda kullanılabilir.

DL1DBC 'nin sayfasından indirilebilecek bu program ile o an hangi meteor firtinalarının oldğunu, sizin bulunduğunuz konuma göre anten yönünün ne olması gerektiği, sıklığı gibi bilgilere erişebilirsiniz.

Kabaca bilgiler bu şekilde.

Video olarak ta, üstadım TA2AD nin yıllar önce hazırladığı meteor scatter videosunu paylaşmak istiyorum.

ve




Meteor Scatter sabır gerektiren bir aktivite..
Bazen 3-4 dakika içinde QSO tanımlanırken bazen 1 saat civarı sürebiliyor. Hatta 1 saati geçtiğinde görüşme geçersiz olduğundan tamamlanamayabiliyor.
Çaba gerektiren, ama o yansıma sesini duyunca emeklere değen bir aktivite.

VHF te biraz daha nadir olsa da, 50 MHZ te çok daha rahat gerçekleştirilebilecek bir aktivite.